Nabij de stad is alles
trager om het water
dat we deze herfstdag volgen
uitvalswegen zwijgen naar behoren.
Waar de stilte invalt bij verdwijnend licht
ontwaren we een kleine stoet
een korte groet in het verschiet
brengt ons gesprek op gang.
Een verhaal van buitenlucht
in noordelijke zetting zwoegt
een ware trein van oudsten
beweegt zich uit de cirkelgang
die ons voorspelbaar past
een haast huiselijk tafereel.
Marinus
Eikentorso’s uit vergraven moeras
duizenden jaren bewaard in de diepte
een houten stonehenge nu bijeengebracht
eerste duiding in woorden
Ik breng verhullende takken mee
die schrik aan zullen jagen
als men zich koning waant
en heksen heeft vertrouwd.
Een tragedie speelt zich af
in onbegrensde ruimte denkbaar
zwarte gaten geen ontkomen aan
onheil is in woorden verzonken
klanken van onszelf
spraak bij wat wij vinden.
Marinus
Vanaf het Gare d’Orsay
reden wij voort
langs het oude spoor
dat alle plaatsen verbindt
waar wij dezer dagen
het uitbundige afscheidskleed
zochten van de stad
waarin Chopins nocturne
nog altijd klinkt
bij het graf waarop
een jonge vrouw
haar bloemen vlijt.
Marinus
Scheveningen, Keizerstraat
Achter de zeekant vis
die duur betaald werd
vergeefs wachten
na het woeden van de storm
Zo was het in die dagen
angstig turen om het wonder
dat niet kwam men vernam
dat luiken waren aangespoeld
Stormvogeltjes bij de verlaten school
lang aan de rampspoed voorbij
aangevlogen op die middag
met de tv-reportage in de klas
bij de redding van mijnwerkers
diep uit de aarde.
Marinus
Beken laten er gedachten stromen
ontdaan van wat de nieuwe tijd beweert
verdwenen boerderijen keren zo terug
en een vergraven kerkhof eert zijn doden
al wat er leefde wees naar de seizoenen
winterse somberheid voorjaarsontwaken
zomergraan of herfstvlucht per spoor
met de vogels naar het zuiden
op de markt van het dorp gingen wevers
hun dagen werden in laken voltooid
bij de klank van een waarachtig uur
een voorzang die hun ritmen overstemde
trage slagen treurend in meanderende tonen
die nog aan de tijd ontkwamen
Marinus
10 september 1944 – 10 september 2014
Bevrijders streden om de brug
zie nu de nieuwe bogen
die in de zon worden herdoopt
met de schaduw op het water
Onhoorbare stemmen dragen
naar het dorp van samenkomst
dat de herinnering hier baart
de noodbrug opent de corridor
Soldaten rusten ginds in vrede
dicht bij het witte paard
dat geen hinderlaag verwachtte
nog keren makkers jaarlijks weer
Marinus
Een paar momenten zijn duurzaam
nee, niet als symbolen, maar
als gesleten keiharde handgrepen
hoe achteloos ook
en wat het oog achteraf
ook gezien bleek te hebben –
Gerrit Kouwenaar
(Uit: Zonder namen)
Op 4 september jl. overleed Gerrit Kouwenaar. Hij werd 91. Zijn gedichten zochten bij het aftasten van het bestaan een talig perpetuum mobile te worden met een voortgaande veelvormige herschepping van wat de inspiratiebron tijd verborgen vasthield in een zo concreet mogelijke gedaante. Zo werden zijn woorden weerbaar tegen de vergankelijkheid. Hij bouwde met taal kastjes die het uithielden in de tijd, een metafoor die de gelauwerde dichter zelf bij een lezing gebruikte.
Het nu volgende gedicht schreef hij voor de Hommage aan Hans Faverey in 1990. Het verscheen in 1991 ook in Kouwenaars bundel Een geur van verbrande veren.
Afscheid
Er hapert iets, men heeft te veel gerookt, vlucht
kuchend in de boomgaard, najaar ademt
ternauwernood, stil als een bed is dit, het zwijgt
een mond, alleen de slakken op dood hout bewegen
men zou hier willen blijven zitten op een steen
uren of eeuwen lang, terend op een boordevol
achtergebleven beker toen zomer vlees en geest
zich in een hees driestemmig koor even vereeuwigden-
Een boordevol achtergebleven beker, dat lijkt me ook een prachtig beeld voor de poëzie van Gerrit Kouwenaar.
Marinus
Ik ken de watermolens
die Vincents streek beheersten,
het licht hier dat zijn kleuren vond.
In het sneeuwlandschap
met overhangende bomen
raakte ik als sprokkelaar op weg
naar zijn voorjaarsplaatsen.
Een zwerver richtte mijn ogen
naar de lage zon over de beemden,
bij de meanders van de beek
waar ijsvogels snelle vluchten maakten.
Mijn tocht ging naar het blauw zag ik
naar raderen van levenslicht in mei
de vlinder die hem vergezelde.
Marinus
Concertgebouw, zo luisterrijk,
poort naar dierbare ruimte
voor zuivere veelstemmigheid
een symfonie van landschappen en steden,
verhalen, schimmen en alles wat verstilt
wanneer de finale geklonken heeft.
Marinus te Velde
Boven de verstilde veerdam nadert zwaar weer
nog stroomt de verzonken rivier zomers
langs de sporen van het oude erf
de terp in het bewaarde lichte licht
De krachten die de kil venijnig gaan omgeven
zijn zichtbaar in het zwerk
alles zal te gronde slaan
waar men het vee al niet meer weidt
Onder de slopershamer
verloren mens en dier hun schut
bij de verlaten oversteek
Een visser van ma yuan
heeft zich gemeld
sprakeloos
Marinus te Velde
Marinus te Velde 