Plotseling gaat de lucht verbleken/ Vogels kwetteren erop los,/ heel het landschap geeft taal en teken/ Apollo spant zijn goudkaros… dichtregels van Bertus Aafjes voor de oorlog in zijn Voetreis naar Rome over een zonsopgang aan het Lago di Garda. Ik kreeg deze regels gedicteerd tijdens de les Nederlands, toen ik vijftien was. Ik geniet ervan op deze voorjaarsmorgen vele jaren later aan het zonovergoten Comomeer, dat de kleur van een blauwe bewaasde druif heeft. Weer gebruik ik woorden van Aafjes.
Na het ontbijt bewandelden we de Via Oliva, onze kleine weg der vreugde omhoog langs de wijngaarden boven Domaso, dat ons met zijn smalle straatjes nieuwsgierig maakte. Hier bleek het oude Lombardije in zijn natuurlijke stijl bewaard. We daalden af naar het haventje, waar we de boot namen naar Tremezzo en Villa Carlotta. Onderweg legden we aan bij stadjes als Bellano en Bellagio met oude hotels, die al voor 1900 de rijken der aarde ontvingen. Een Amerikaanse aan boord vertelde aan iemand over haar woongeluk in Bellagio. Het huis werd in de zestiende eeuw gebouwd. De fresco’s van toen droegen er veel toe bij dat zij hier balans in haar leven had kunnen brengen.
Villa Carlotta werd in 1843 aan prinses Marianne van Oranje-Nassau verkocht. Het trof ons dat de Voorburgse prinses hier haar ongelukkige leven met Albert van Pruisen had trachten te ontlopen. In 1845 scheidde zij van hem. Later schonk ze de villa aan haar dochter Carlotta, toen die in het huwelijk trad met kroonprins Georg van Sachsen-Meiningen. Nu is de villa met de prachtige tuin als museum voor beelden en schilderijen in gebruik. Onze rondgang door huis en tuin – met fraaie vergezichten op het meer – bracht ons diepe voldoening. Amor en Psyche (kopieën van de beelden die Canova in de achttiende eeuw maakte) ontroerden door hun blik naar elkaar.
Op het Comomeer
Zij naderden de Villa
vertraagden hun slagen
voor een stil largo
dat Amor en Psyche verbond.
Men zag in dit landschap
omsloten door zomerse hoogten
op het meer een schittering
die hun schoonheid heeft geborgen.
Hermelijnen wolken rustten
geen tijd mocht er verstrijken
bij dit lied van licht
dat witmarmeren gestalten
een oogopslag schiep
waarin zij hun liefde zagen.
Maarten van Kessel,
juni 2009
Marinus te Velde 