Walter en Toby zijn broers die een hoofdrol spelen in de roman Het leven en de opvattingen van de heer Tristram Shandy (1760-1767, 9 delen) van de Engelse schrijver Laurence Sterne (1713-1768). Tristram is daarin de zoon van de voormalige zakenman Walter Shandy, die veel gesprekken heeft met zijn broer Toby – gepensioneerd legerkapitein o.a. onder koning William III – en diens oppasser korporaal Trim. Tristram kon veel van hen leren, begrijpen we uit deze humoristische roman, die zich overigens niet gemakkelijk laat lezen ondanks de sublieme vertaling van Jan en Gertrude Starink.

Walter en Toby zien het leven als het bouwen van versterkingen tegen de vijand en de dood. Het klootschietveldje van Toby is volgens mij de metafoor van de wereld van filosoof John Locke (1632-1704), die de ervaring als leermeester ziet. Toby probeert er op schaal  belegeringssituaties na te spelen -o.a. van de Belgische stad Namen in 1692, waar hij gewond is geraakt – en zo tot goede strategieën te komen. Hij, Walter en Trim stemmen in met ideeën zoals in een preek van ds. Yorick verkondigd worden, waarin geest (inval) en oordeel (overleg) als basiscomponenten van het geweten en het bestaan worden gezien. Metaforisch gebruikte taal is daarvan volgens Walter mede de draagster. Het gezelschap ontwikkelt geleidelijk het shandyisme, het systeem tegen het systeem, het vertrouwen in het autonome denken van het individu, dat de humor niet schuwt.

In het blog van Marinus zijn naar mijn idee wel wat verbindingen met de voorgaande regels te vinden. Wat te denken van het volgende gedicht.

Jacht

De vos sluipt alle meutes voorbij

naar het witte jachtslot

met de sierlijke toren.

De felle van weleer

scharrelt resten bijeen,

betekenaars die horen

aan een burcht

die in zijn wereld schuilgaat.

Men vindt bij de schouw

miniaturen in licht verzonken

meanders op de steen

van een verweerd verleden.

Maarten van Kessel

april ’90